سیماب

 

در سال 1881 اولین درس در زمینه مهندسی شیمی در انیستیتو تکنولوژی ماساچوست امریکا (MIT)توسط پروفسور نورتون در دانشکدهءمکانیک تدریس شد.وی استاد درس شیمی صنعتی بود.علت ارائهء چنین درسی افزایش روزافزون صنایع شیمیایی بود و باید تعیین فرایند ساخت و چگونگی بهره برداری به نحوی رضایت بخش صورت می‌گرفت.ساخت چنین صنایعی باید به دست مهندسانی که اطلاعات کافی دربارهء فرایندهای شیمیایی داشتند صورت می گرفت.درآن زمان طراحی و نظارت بر ساخت این قبیل صنایع به دو صورت انجام پذیر بود

الف) به کمک شیمی دان ها که از تئوریهای آزمایشگاهی مطلع بوده ولی اطلاعات مهندسی وتجارب آنها کافی نبود
ب) توسط مهندسان مکانیک که تجربهء طراحی داشتند ولی از کم وکیف تئوری فرایند مطلع نبودند

در نتیجه هر حوزه به تنهایی درک و برداشت کاملی از طراحی و فرایند صنایع شیمیایی نداشتند و به ناچار از هر دو حوزه استفاده می شد تا با تبادل اطلاعات وهمکاری بین آنها طراحی و ساخت واحد شیمیایی صورت پذیرد.چنین وضعی یعنی استفاده از شیمی دان ها ومهندسان مکانیک در طراحی و ساخت واحد تولیدی در آلمان مورد توجه بوده است.یعنی این که برای ساخت و یا طراحی یک فرایند شیمیایی بخشهای مهندسی مکانیک و علوم شیمی در کنار یکدیگر قرار می گرفتند.از شواهد چنین بر می آید که برای هماهنگ و یکنواخت کردن طراحی و ساخت لازم بود که از این دو حرفه (شیمی و مهندسی مکانیک) در یک مجموعه ترکیب شود. فارغ التحصیلان چنین رشته ای که اطلاعات مربوط به فرآیندهای شیمیایی و طراحی را با هم دارند قادر به طراحی ساخت و نظارت بر یک فرایند شیمیایی خواهند بود.بر اساس این ایده بود که درس شیمی صنعتی و بعضی از تجربه های آزمایشگاهی ارائه گردید.در این مقطع متخصصانی در دانشگاه آموزش می دیدند که تحت عنوان شیمی صنعتی یا صنایع شیمیایی فعالیت میکردند.به تدریج که صنایع شیمیایی پیشرفت کردنیاز به متخصصانی که به هر دو حوزه تسلط داشته باشند بیشتر شده و مطالعه دروسی که بتواند نیاز صنایع شیمیایی را برآورده کند در دستور کار استادان دانشگاه ها قرار گرفت و دوره ها یی با نام "مهندسی شیمی مدرن"تاسیس شد.
توسعه روز به روز صنایع شیمیایی و احساس نیاز مبرم به مهندسان شیمی دانشگاهها را بر آن داشت تا اقدام به تاسیس دانشکده های مهندسی شیمی مستقل از دانشکده های مکانیک کنند.

برای مثال پیشرفت صنایع شیمیایی در امریکا به حدی بودکه در سال 1910 تولید مواد شیمیایی در این کشور بیشتر از مجموع تولیدات مواد شیمیایی در آلمان و انگلیس شد که این پیشرفت سریع را مدیون توجه حاضر محافل علمی امریکا به حرفهء مهندسی شیمی می دانند.در این میان در ایران اولین بخش مهندسی شیمی در سال 1325 در دانشکده فنی دانشگاه تهران شروع به کار کرد.امروزه دامنه رشته مهندسی شیمی بسیار وسعت یافته است.شاخه هایی در بیو تکنولوژی که هم اکنون در دنیا به عنوان یک"" فناوری برتر""مطرح شده است.مثل کاربرد آنزیمها در بهبود فرایندو....مهندسی پزشکی در مهندسی شیمی.تصفیهءپسابها کنترل فرایندهاو..... از زیر شاخه های مهندسی شیمی محسوب می شوند.گسترش و پیشرفت این قبیل شاخه ها نشان دهندهء آن است که مهندسی شیمی دیگر نه تنها تخصصی در شیمی و مکانیک نیست بلکه دامنه اش بسیار فراتر از این رشته ها می باشد.

» منبع: فراخبر (ویژه نامه دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی شریف)

کلمات کلیدی :